Fransa Gezi Rehberi
FRANSIZ GUYANASI
Kraliyet Adası’ndan Şeytan Adası’na bakış
15 Mayıs 2021
Fransız Guyanası, Güney Amerika kıtasının Atlas Okyanusu’na bakan sahilinde bulunuyor. Fransa’nın dünyanın farklı bölgelerinde yer alan Denizaşırı İlleri’nden biri. Aynı bölgede bir de Guyana var ki orası önce Hollanda, sonra İngiltere’nin sömürgesi olmuş. İkisinin arasındaki Surinam eski bir Hollanda sömürgesi. Bunların üçünün de komşusu olan Brezilya ise eski bir Portekiz sömürgesi.
Kurtuluş Adaları’nda şimdi müzeye dönüştürülen binalar
Peş peşe çok fazla “sömürge” dediğimin farkındayım, ama bu bölgeyi tanımlarken sömürge geçmişinden ve Avrupalı “sahip”lerden bağımsız bir anlatımda bulunmak imkânsız. Güneyi ve Kuzeyiyle Amerika kıtası 15. yüzyıldan itibaren Avrupalı emperyal güçlerin kolonileştirme faaliyetlerine sahne oluyor. Günümüzün kimi bağımsız devletleri 20. yüzyıla kadar sömürge statüsünde kalıyor. Fransız Guyanası’na ise artık “sömürge” denmiyor, çünkü Fransa’ya bağlı “denizaşırı il” statüsüne “terfi” etmiş.
Kısmette Fransız Guyanası’nda hindistan cevizi suyu içmek de varmış…
Dünyanın öbür ucunda ne işim olduğunu merak edenler olabilir. Burada asıl sorulması gereken “Fransızların orada ne işi var” sorusu olmalı, fakat bu “derin” mevzuya girmiyorum. Ben Fransız Guyanası’na 2008 yılında Türksat 3A uydusunun fırlatılması törenini izlemek üzere giden heyette idim. Gerçi Türksat 3A ve onunla aynı roketle fırlatılacak olan bir İngiliz uydusu son dakikada çıkan teknik bir sorun sebebiyle o gün fırlatılamadı. Biz de bu önemli olayı yerinde izleyemediysek de, iki hafta sonra gerçekleşen fırlatmanın görüntülerini canlı yayınla Türkiye’den izledik.
Sıradan bir sokak görünümü
Küçük bir teknik bilgi: Türksat uyduları gibi haberleşme uyduları, uzaydaki yörüngelerine yerleştikten sonra dünyanın sabit bir bölgesine bakıyor ve oradan sinyal alıp gönderiyorlar. Bu yörünge ekvatorun tam üzerinde bulunuyor. Bu yüzden uydunun fırlatılacağı merkezin ekvatora yakın olması, uydunun daha az yakıt harcayarak menziline ulaşması anlamına geliyor.
Kourou yakınlarında Guyana Uzay Merkezi
İşte Fransız Guyanası’nın Kourou şehri yakınlarında bulunan Guyana Uzay Merkezi bu açıdan oldukça avantajlı, çünkü ekvatora çok yakın. Zaten haberleşme uydularının konuşlandığı yaklaşık 36 bin km yüksekliğe uydu fırlatabilen çok az sayıda merkez var dünya üzerinde. Bunlardan bir diğeri olan Kazakistan’daki Baykonur Uzay Üssü’ne de bir başka uydunun fırlatılmasını izlemek üzere 2004’te gitmiştim.
Adalardaki maymunlar insanlardan yiyecek almaya alışmışlar…
Fransız Guyanası ekvator kuşağında bulunduğu için tropik bir iklime sahip. Gittiğimiz dönemde zaman zaman yoğun tropik yağışlara maruz kaldık. Arazinin büyük bölümü yağmur ormanlarıyla kaplı. Zaten Amazon bölgesine fazla uzak bir yerde değil.
Yerli halkın kullandığı kulübelerin bir örneği
Burası Fransa toprağı sayılıyor ve para birimi olarak Avro kullanılıyor. Fransız Hükümeti tarafından atanan bir vali tarafından idare ediliyor. Fransız Ulusal Meclisi’nde 2, Senato’da 1 üye ile temsil ediliyor. Fransız ana karasından farklı olarak buraya gelebilmek için resmi pasaportlar da dâhil özel bir vize almak gerekiyor.
Sinnamary Kilisesi
Fransız Guyanası’nın merkezi, aynı zamanda en büyük kenti Cayenne. Biz Cayenne dışında Uzay Merkezi’nin yakınındaki Kourou’yu ve Sinnamary‘yi de gördük ama doğrusu kent merkezlerinde çok fazla kalmadık. Uzay Merkezi’ndeki programlarımızın dışında bir tam günü Kourou açıklarındaki Kurtuluş Adaları’nda geçirdik.
Sağlı sollu hücreler…
Kurtuluş Adaları (Îles du Salut) üç adadan oluşan bir adalar topluluğu. Burası 19. yüzyıl ortalarından itibaren yaklaşık bir asır süreyle Fransızlar tarafından çoğunluğu siyasi mahkûmlar olmak üzere ağır suçlardan hüküm giyenlerin tutulduğu bir hapishane ve sürgün merkezi olarak kullanılmış.
Mahkumların konulduğu hücrelerin büyüklüğü işte bu kadar…
Kaynaklarda genellikle bu amaçla kullanılan adanın Şeytan Adası (Île du Diable) olduğu geçse de, Şeytan Adası’nda kayda değer bir yapılaşma yok. Hapishane binaları ve eklentileri asıl bu adaların en büyüğü olan Kraliyet Adası’nda (Île Royale) bulunuyor.
Bazı köyler turistik ziyaretlere uygun hale getirilmiş
Kafa karışıklığının muhtemel sebebi, geçmişte adalar topluluğunun tamamı için “Şeytan Adası” isminin kullanılması. Merak edenler için üçüncü adanın ismi Saint-Joseph Adası (Île Saint-Joseph).
Taş ocağı çukurunda iguanalar
Sonradan müzeye dönüştürülen Kraliyet Adası’nda mahkûmların tutulduğu minik hücreler ve idari binaların yanı sıra ortalıkta gezinen çeşitli hayvanları görmek mümkün. Bir de mahkûmlar taş çıkardığı için oyulan devasa büyüklükte bir çukur var ki şimdilerde timsah ve iguanalara yuva olmuş.
Hapishane alanında bulunan bu taşların üzerinde vaktiyle bir giyotin varmış…
Bu adalarda yaşanan dramlara dünyanın dikkatini bir kitap ve bu kitaptan yapılan bir sinema filmi çekiyor. Bir başka deyişle Kurtuluş Adaları bu kitap ve film sayesinde meşhur oluyor. Sözünü ettiğim kitap, Fransız hükümlü Henri Charrière’in yazdığı otobiyografik bir roman olan Kelebek (Papillon).
Bölgenin neredeyse tamamı yağmur ormanlarıyla kaplı
Charrière’in bizzat bir mahkûm olarak geldiği bu adalardan imkânsız bir kaçış öyküsünü anlattığı bu romandan çekilen film de aynı ada sahip: Kelebek (Papillon). Dustin Hoffman ve Steve McQueen’in başrollerde oynadığı 1973 yapımı bir başyapıt.
Tekne bize nehir turu yaptırmak için hazırlanıyor. Timsahlara dikkat…
Fransız Guyanası’nın ana karasında “Ulaştırma Kampı” (Camp de la Transportation) adı verilen bir başka hapishane daha var. Bazı kaynaklar Kelebek’te anlatılan olayın burada yaşandığını ifade etse de, filmden anlaşılan o ki bu olay bir adada yaşanıyor. Dolayısıyla doğru mekân Kurtuluş Adaları olsa gerek.
Dünyanın öbür ucunda tanıdık bir marka
Adalarıyla birlikte Fransız Guyanası o bölgeye gidenlerin turistik bir ziyarette bulunmayı düşünebilecekleri bir yer. Turizm altyapısının yeterince gelişmemiş olmasını bir sorun değil, avantaj olarak görenler için burası yağmur ormanlarının süslediği yemyeşil ve el değmemiş doğası, güzel sahilleri ve ibret verici tarihiyle farklı bir turizm rotası…
0 Yorum