Kosova Gezi Rehberi
PRİŞTİNE ve CİVARI
Fatih Camii’nin girişindeki süslemeler
5 Eylül 2020
Kosova’nın başkenti ve en büyük şehri olan Priştine’yi gezerken, hem Müslümanlık, hem de Hıristiyanlık’a dair eserlere rastlamak mümkün. Şehrin en önde gelen camii, fetih sonrası 1461’de yaptırılan Fatih Sultan Mehmet Camii veya kısa adıyla Fatih Camii (Fatih Xhamia). Karşısında 19. asırda yapılan bir de Saat Kulesi (Sahat Kulla) var.
Yaşar Paşa Camii
Aralarında Yaşar Paşa Camii (Xhamia e Jashar Pashës), Pazar Camii olarak da bilinen Çarşı Camii (Xhamia e Çarshisë) ve Buzağı Camii’nin (Xhamia Buzagi) de bulunduğu birbirine yakın konumda çok sayıda caminin olduğu bu bölge, aynı zamanda şehrin geleneksel yüzünü de temsil ediyor. Anadolu’daki bir taşra kasabasından farkı yok.
İskender Bey heykeli
Şehrin en merkezi bölgesinde araç trafiğine kapalı Rahibe Teresa Caddesi bulunuyor. Restoran ve kafeler ile çeşitli dükkânların sıralandığı bu cadde, hem yerel halkın, hem de ziyaretçilerin öncelikle gezip dolaştığı bir yer haline gelmiş. Caddenin bir ucundaki meydana 15. yüzyılda Osmanlı’ya karşı direnen Arnavut milli kahramanı İskender Bey’in (Skenderbeu) heykeli dikilmiş.
Rahibe Teresa heykelinde
Cadde üzerinde Rahibe Teresa’nın bir heykeli var. Buraya yürüme mesafesinde Priştine’deki Hıristiyanların sayısıyla mukayese edilemeyecek büyüklükte bir de Rahibe Teresa Katedrali (Katedralja e së Shën Nënë Tereza) yapılmış. 2017’de tamamlanan Katedral doğal olarak tartışmalara yol açmış. Bizim de ayaküstü sohbet ettiğimiz yerel esnaftan bir kişi, burada halkın Müslüman olduğunu, katedral yapımının hükümetin anlaşılmaz bir kararı olduğunu ifade etti.
Üsküp doğumlu Rahibe Teresa’ya Priştine’de bu denli iltifat gösterilince ne ilgisi var diye sormaktan kendimizi alamadık. Öğrendik ki bu ilginin sebebi, Rahibe Teresa’nın babasının Priştineli olmasıymış. Kaynaklar doğuştan Hıristiyan bir ailenin çocuğu olduğunu söylemekle birlikte, heykelin önünde resim çektirirken yerel halktan bir kişi heyet üyelerimizden birisine ilginç bir tepki göstermişti: “Müslümanken Hıristiyan oldu, ne diye resmini çekiyorsunuz şu kadının!”. Heykelin kaidesinde de yazılı olan asıl ismi “Gonxhe Bojaxhiu”nun “Gonca Boyacı” olarak telaffuz edilmesi ise ayrıca ilginç.
Sultan Murad Türbesi
Priştine’ye gelenlerin ziyaret etmesi gereken bir yer Meşhed-i Hüdavendigâr adıyla da anılan Sultan I. Murad Türbesi (Tyrbja e Sulltan Muratit). Türbe, şehir merkezine 10 km mesafede, Sultan Murad’ın Sırp Miloş Obiliç tarafından şehit edildiği yerde bulunuyor. Burası Sultan Murad’ın iç organlarının gömüldüğü yer; naaşı esasen Bursa’da medfun.
Türbedar Saniye Teyze ile sohbet
Türbe’nin yanında müze olarak da hizmet veren iki katlı bir konak var. Ayrıca türbedarların yaşadığı bir de konut mevcut. Burasının bakımını Buhara kökenli Özbek bir aile yapıyor. Soyadları da bu sebepten “Türbedar” olmuş. Biz gittiğimizde görev yapan Saniye Türbedar’la yarı-Türkçe hoş bir sohbetimiz oldu. Ziyaretçilerin türbedarlara bahşiş vermesi de âdet haline gelmiş.
Kosova Savaşları hakkında bilgilendirme
Sultan I. Murad Türbesi’ne giderken yol üzerinde bulunan Gazi Mestan Türbesi’ne de uğradık. Burada medfun iki kişinin bölgeyi fethe hazırlayan Alperenlerden mi, yoksa Kosova Savaşı şehitlerinden mi olduğu bilinmiyor. Türbe’nin bulunduğu ve Kosova Savaşlarının yapıldığı meydanı gören hâkim tepeden bu savaşlar hakkında bilgi alma imkânımız oldu.
Adem Yaşari’nin şehit edildiği bina
Priştine’den 50 km mesafede bulunan Prekaz Köyü’ne de resmi bir ziyarette bulunduk. Burası, bağımsızlık mücadelesi yürüten Kosova’da Sırplarla Arnavut Müslümanlar arasındaki çatışmalar sırasında kadın ve çocuklar dâhil 55 kişinin katledildiği bir köy. Ölenler arasında Kosova Kurtuluş Ordusu’nun (UÇK) önde gelen isimlerinden Adem Yaşari (Adem Jašari) de bulunuyor. Köyde bir şehitlik ve anıt inşa edilmiş. Ayrıca, Adem Yaşari, ailesi ve misafirlerinin şehit edildikleri bina o haliyle muhafaza edilmiş. Adem Yaşari büyük bir milli kahraman kabul edildiği için Priştine’deki Havaalanına ismi verilmiş.
Prekazlı amcayla neşeli sohbetimiz
Sakinleriyle sohbet fırsatı bulduğumuz Prekaz, Galatasaray’ın efsanevi futbolcusu Cevat Prekazi’nin de memleketi. Adem Yaşari’nin yakını olan yaşlı bir köylü, sohbetimiz sırasında kendi başındaki gibi tepesi yuvarlak başlıkların köylü Arnavutlar tarafından, üst kısmı kesik şekilde olan, Osmanlı fesine benzer başlıkların ise şehirli Arnavutlar tarafından kullanıldığını söyledi.
0 Yorum