Endülüs Gezi Rehberi

Mahzun güzel…

ENDÜLÜS

Zil, şal ve gül. Bu bahçede raksın bütün hızı…

Şevk akşamında Endülüs üç defa kırmızı…

Yahya Kemal BEYATLI

5 Eylül 2020

Bir Avrupa ülkesi olmasına mukabil kendine has özellikleri ziyadesiyle öne çıkan bir ülke İspanya. Bunda Akdenizliliğin etkisi çok büyük şüphesiz; ama İspanya’nın pek çok yönüyle farklılaşmasının en önemli sebebi 800 yıllık Endülüs geçmişi. Endülüs İslâm idaresinin yıkılışının üzerinden 5 asır geçmesine rağmen, İspanya’nın özellikle güney bölgesi mimariden dile, mutfak kültüründen insan davranışlarına kadar pek çok konuda tarihteki Endülüs medeniyetinin izlerini taşıyor. Endülüs (Andalucia) sokaklarında gezen herkes kendisini bu atmosferin içerisinde bulur. Daha önce farklı zamanlarda Madrid’e ve Barselona’ya gitmiş bir kişi olarak Endülüs bölgesinin buralardan dahi bariz şekilde farklı olduğunu net olarak söylemem gerekir. Yine Cebelitarık’ın güneyine, yani Fas’a gitmiş bir kişi olarak ise Endülüs’te çok belirgin Mağrib izlerinin bulunduğunu da. 

Granada'da Yusufiye Medresesi

Granada’da Yusufiye Medresesi

İspanya’nın Müslümanlarca fethi ve Endülüs Emevî Devleti ile başlayan 8 asırlık İslâm hâkimiyeti, bütün dünya Müslümanlarının hissiyatında derin tesirler bıraktı. İslâm idaresinin asırlar sonra gelen zeval dönemi, yıkılışı ve akabinde İspanya Müslümanlarının –aynı zamanda Yahudilerinin– yaşadığı zorla Hıristiyanlaştırma, işkence, sürgün ve benzeri zulümler de aynı şekilde bugün dahi bütün Müslümanların içini acıtıyor. Fetihten yıkılışa kadarki dönemde yaşanan –ya da yaşanmasa dahi sonradan üretilen– hikâyeler de bu duygusallığı besliyor. Dolayısıyla Endülüs’teki Müslüman hâkimiyetinden günümüze miras kalan eserleri gezen bir Müslümanın içinin titrememesi, duygusallık yaşamaması imkânsız.

Kastilya Kraliçesi Isabel ile Aragon Kralı Ferdinand'ın düğünü

Kastilya Kraliçesi Isabel ile Aragon Kralı Ferdinand’ın düğünü

Bu sebeptendir ki, Endülüs ve benzeri yerlere yapılan seyahatlerde duygusallık boyutu ile turistik boyut arasındaki dengenin kaçırıldığına sıklıkla şahit oluyoruz. Bu iki boyuttan birini abartıp diğerini ıskalamak, bir seyahatte düşülecek en ciddi yanlışlardan biri olsa gerek. Seyahati amacından uzaklaştıran, verimini azaltan bir yanlış… En doğrusu ne ifrat, ne tefrit…

Kurtuba'da şehir surları

Kurtuba’da şehir surları

Bu gezi yazımda Endülüs’te gezdiğimiz yerlerle ilgili olarak genellikle çok olumlu değerlendirmelerde bulundum ve güzel ifadeler kullandım. Buna sebep olarak öncelikle seyahatimizin amacımıza uygun şekilde tasarlanıp yürütüldüğünü, herhangi bir aksaklık yaşamadığımızı, böylece gayet keyifli bir gezi yaptığımızı söylemem lâzım. Ama asıl sebep hiç tartışmasız malzemenin kendisi, yani Endülüs bölgesinin gezilip görülmeyi ziyadesiyle hak eden bir yer olması. Gerçekten de bu bölge, tarihten gelen müktesebatıyla dünyanın her yerinden gezginleri çekecek bir potansiyele sahip.

Gibralfaro Tepesi'nden Malaga Limanı

Gibralfaro Tepesi’nden Malaga Limanı

Endülüs’te kurulan İslâm medeniyetinin gerileyerek adım adım yıkılmasından sonra Katolik İspanyol yönetiminin gerek Müslümanlara, gerek Yahudilere yönelik zulümleri, herkesin malumu olan ve tarih kitaplarının inkâr etmediği bir gerçeklik. Nitekim o dönemlerde yaşatılan Engizisyon uygulamaları, bu zulümlerin sembolü olmuş. Böyle bir ortamda sadece insanlar değil, İslâm medeniyetinin meydana getirdiği eserler de Hıristiyanlaştırılmış. Camiler ya kiliseye çevrilmiş, ya da yıkılarak yerine kiliseler, katedraller inşa edilmiş.

Elhamra'nın alamet-i farikası: "Ve Lâ Galibe İllallah"

Elhamra’nın alamet-i farikası: “Ve Lâ Galibe İllallah”

Ama bu eserlerin kahir ekseriyeti öyle ya da böyle bugüne kadar gelmiş. Böylece o coğrafyayı gezenlerin Endülüs’teki İslâm döneminin havasını teneffüs etmesi mümkün hale geliyor. Bölgenin Avrupa ve Mağrib sentezi atmosferini de. Dolayısıyla dünyanın neresinden gelirse gelsin her gezgin için görülesi bir yer olan Endülüs, bir Müslüman’ın bilhassa görmesi gereken önem ve önceliğe sahip bulunuyor.

*******************

Endülüs hakkındaki bu genel girişten sonra GRANADA (GIRNATA), KURTUBA (CÓRDOBA), SEVİLLA, RONDA ve MALAGA yazılarım için tıklayın.

4 Yorumlar

  1. Sümeyye yenis

    Emeklerinize sağlık çok güzel bir yazı yorum olmuş muhakkak görülmesi gereken yerlerden Endülüs yazılarınıza bu kadar geç kalmak beni üzdü bütün gezi yorum ve yazılarınızı okumaya başlıyorum şu dakikadan sonra çok teşekkür ederim

    Yanıtla
    • GezmeKeyfi

      Ben teşekkür ederim ilginize Sümeyye Hanım. Amatör bir heves olarak yazdığım için yeterli düzeyde bir reklâmı yok benim sitenin?. Beğendiğinize sevindim. Keyifli okumalar…

      Yanıtla
  2. Halil Severcan

    Her konuda olduğu gibi Endülüsü de amatörce gezip görmek bahtiyarlığına ermiş bir fani olarak ecdat yadigarı bu toprakları senin gözünle görmekle kaçırdığım bir çok ayrıntıyada sayende yakalamış oldum.

    Yanıtla
    • GezmeKeyfi

      Çok sağ olun. Oralarda keşfedilecek hazine değerinde daha çok bilgi var. Tarihine vakıf olmadan yapılacak bir Endülüs gezisi bu anlamda eksik kalır. Gideceklerin mutlaka iyi ders çalışmasını tavsiye ederim.

      Yanıtla

Bir İçerik Gönder

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir